Vì sao nhiều người hốt hoảng khi quyết toán thuế thu nhập cá nhân?

Quý một của năm là thời điểm mà người lao động phải đi quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Trước đó cả năm, thuế TNCN đã được trừ hàng tháng vào thu nhập chịu thuế của người lao động và thường do nơi sử dụng lao động tự động khấu trừ gọi là khoản “tạm tính”. Hết một năm mới quyết toán lại, nhiều người giật mình vì khoản thuế TNCN của mình.

Để giải đáp những băn khoăn này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn thuế.

Gần đây có nhiều người sau khi quyết toán thuế thu nhập cá nhân cả năm mới phát hiện số tiền thuế bị trừ rất lớn. Theo bà đâu là nguyên nhân?

Đầu tiên theo luật thuế, đối với người lao động, cơ quan chi trả thu nhập sẽ tạm trừ tiền thuế hàng tháng theo biểu thuế thu nhập từng phần. Đến cuối năm sẽ quyết toán lại.

Có 3 trường hợp, một là thu nhập ổn định một nơi thì cơ quan chi trả thu nhập sẽ tự quyết toán hộ những người làm việc trong doanh nghiệp hoặc đơn vị của mình. Trường hợp ấy thường thường cũng không trừ thêm là mấy bởi hàng tháng họ đã tạm trừ rồi.

Tuy nhiên, có những người có thu nhập từ nhiều nơi. Ví dụ họ làm việc tại một nơi rồi nhưng nơi khác họ có thu nhập thêm. Theo luật, nếu như anh có thu nhập từ nơi thứ hai mà bình quân một tháng dưới 10 triệu đồng (120 triệu/năm) và nơi làm thêm đã trừ 10% thuế rồi thì không cần phải quyết toán thêm nữa. Còn nếu thu nhập tại những nơi khác nhận được trên 120 triệu/năm thì phải tự quyết toán thuế bổ sung. Một số người sẽ bị trường hợp này nên có thể phải đóng them.

Đối với trường hợp chỉ ở một nơi mà đã khấu trừ hàng tháng rồi, có nhiều trường hợp phải nộp thuế thêm không?

Khấu trừ rồi nhưng cuối năm vẫn phải tính lại do nơi khấu trừ họ khấu trừ chưa chuẩn xác hoặc thu nhập từng tháng khác nhau. Như tháng 1-2-3 có thêm tiền thưởng Tết thì tại thời điểm đó họ khấu trừ với mức cao hơn và cuối năm tính bình quân lại cả năm.

Thực tế là cơ quan nào đã khấu trừ đầy đủ từng tháng rồi thì cuối năm không trừ thêm mấy. Chỉ có người có thu nhập từ nhiều nơi thì họ mới trừ nhiều. Thường thường hàng tháng mà đã trừ rồi thì có khi cuối năm không phải nộp thêm, thậm chí còn được hoàn lại nữa.

Những người nào có thu nhập bất thường sau đó cộng lại cả năm mà theo biểu thuế lũy tiến từng phần cao hơn 5-10% hàng tháng thì mới phải nộp thêm.

Nếu người có 2 khoản thu nhập ở 2 nơi khác nhau mà lỡ họ không quyết toán thuế thì xảy ra điều gì?

Trường hợp có thu nhập ở chỗ thứ 2 với trên 120 triệu đồng/năm mà không quyết toán thì cơ quan quản lý thuế sẽ kiểm tra giám sát được. Bây giờ đến cả người phụ thuộc cũng có mã số thuế mà. Ở TP HCM người ta truy thu được mấy nghìn tỷ nhờ việc kiểm tra những trường hợp như thế này!

Nếu có người chuyển từ nơi này sang nơi khác thì các thủ tục quyết toán thuế sẽ giải quyết thế nào?

Nếu chuyển trong cùng một đơn vị với nhau thì có quyền ủy quyền đơn vị mới làm. Chẳng hạn từ xăng dầu Quảng Ninh chuyển về xăng dầu Hà Nội. Nhưng nếu làm ở 2 cơ quan khác nhau thì phải tự đi quyết toán lấy.

Nếu người tự làm quyết toán thuế bị chậm thì sẽ xảy ra trường hợp gì?

Người nộp thuế mà quyết toán chậm nếu như được hoàn thuế thì không phải phạt. Còn nếu tăng thêm số thuế phải nộp mà quyết toán chậm thì mới phạt.